آرام روانشاد – ایران
سازنده: وینس گیلیگان، پیتر گولد
تهیه‌کننده: باب اُدِنکِرک
شبکه: AMC
بازیگران: باب اُدِنکِرک، رِیْ سیهورن، جاناتان بَنکس، پاتریک فابین، مایکل ماندو، جیانکارلو اسپوزیتو، تونی دالتون، مایکل مک‌کین، مارک مارگولیس
داستان سریال:
جیمی مک‌گیل، یک وکیل تازه‌کار، به‌دنبال سلسله‌حوادثی درگیر چند پروندهٔ قضایی و محاکمه میشود و زندگی‌اش در مسیری قرار می‌گیرد که او را به «سال گودمن»، وکیلی تبهکار، تبدیل می‌کند.
دربارهٔ سریال:
سال‌هاست که صنعت سریال به جایگاه ویژهٔ خودش دست یافته است، چرا که سریال مخاطب را برای مدتی طولانی درگیر کاراکترها، داستان، و وقایع فرعی و اصلی آن می‌کند. صنعت سریال‌سازی طی دههٔ ۶۰ در آمریکا به رونق رسید و تهیه‌کنندگان به این نتیجه رسیدند که سریال این ویژگی را دارد که شب‌های متوالی حتی چندین سال مردم را پای تلویزیون بنشاند و شبکه‌ها حاضرند با قیمتی خوب آثار تلویزیونی را بخرند یا از آن‌ها پشتیبانی کنند. اما عمده‌ترین دلیلش شاید این باشد که مخاطب با زمان طولانی و انتظاری که برای هر فصل می‌کشد، دچار نوعی وابستگی به اثر میشود. همین فرضیهٔ وابستگی مخاطب به اثر، کارگردانان را به فکر ساخت سریالهای مشتق‌شده (spinoff) از سریال اصلی می‌اندازد. البته در اینجا خالی از لطف نیست به این موضوع اشاره کنیم که اکثر سریالهای مشتق‌شده که از سریال اصلی ساخته می‌شوند، به کیفیت اثر اصلی یا محبوبیت آن نمی‌رسند. هرچند این کاملاً به توانمندی سازندهٔ سریال ربط دارد که چطور از یک داستان فرعی، داستانی به جذابیت اثر اصلی بسازد. در این مطلب قصد داریم به یکی از نمونه‌های درخشان و موفقیت‌آمیز سریال مشتق‌شده بپردازیم.
سریال بیراهه‌رفتن (Breaking Bad) را احتمالاً کمتر مخاطبی است که ندیده باشد. سریالی که بی‌شک یکی از درخشان‌ترین (شاید بتوان گفت درخشان‌ترین) سریال تلویزیونی تاریخ است. این مجموعهٔ تلویزیونی که از سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ به‌مدت پنج فصل از شبکهٔ تلویزیونی اِی‌ام‌سی پخش شد، ماجراهای زندگی داستان آموزگاری به‌نام والتر وایت (با نقش‌آفرینی برایان کرانستون) را بازگو می‌کند که پس از آنکه از ابتلای خود به سرطان ریه خبردار میشود، تصمیم می‌گیرد قبل از مرگ وارد دنیای جنایت‌کاران زیرزمینی شود تا به معاش خانواده‌اش کمک کند. از زمان پایان این سریال تا به‌حال، ستایش‌های زیادی از آن شده و حتی برخی منتقدان آن را بهترین مجموعهٔ تلویزیونی تاریخ دانسته‌اند.*
در آن زمان سازندهٔ سریال بیراهه‌رفتن، وینس گیلیگان، دربارهٔ ایدهٔ اصلی سریال گفت که می‌خواهم اثری بسازم دربارهٔ «چگونه بدشدن یک انسان خوب».
با قطعیت می‌توان گفت که شخصیت‌های این سریال همگی در نوع خود بی‌نظیرند. اما یکی از جذاب‌ترین شخصیت‌ها بی‌شک سال گودمن است. سال گودمن در نقش وکیل مدافعی تبهکار یکی از بهترین شخصیت‌های این سریال بود که در اپیزود‌های زیادی از سریال حضور داشت و اکثراً او را به‌خاطر کاراکتر طنازش به‌یاد می‌آورند. جالب اینجاست که وینس گیلیگان حضور او را فقط برای چند قسمت مد نظر داشت، اما با بازی درخشان باب اُدِنکِرک و جذابیت‌های شخصیتش نه‌تنها سال گودمن تا آخرین قسمت سریال بیراهه‌رفتن حضور داشت، بلکه یک سریال مشتق‌شدهٔ اختصاصی را از آن خود کرد که به داستان زندگی جیمی مک‌گیل و تبدیل‌شدنش به وکیل درجهٔ یک تبهکاران یعنی سال گودمن می‌پردازد. فصل نخست این سریال به‌سرعت مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و اکثر آن‌ها مدعی شدند که این سریال جانشین شایسته‌ای برای سریال بیراهه‌رفتن است. راتن تومِیتوز با متوسط امتیاز ۸٫۱۶ از ۱۰ و در جمع‌بندی نهایی خود گفت «این سریال یک شخصیت‌شناسی عجیب و غریب و تاریک است که تحت‌تأثیر سریالهای دیگر قرار نگرفته است».
این سریال از هر جنبه‌ای که فکرش را بکنید — فیلم‌نامه، کارگردانی، بازی، تولید، طراحی لباس و غیره — با دقت بسیار فراوانی ساخته و پرداخته شده است.
جیمی مک‌گیل در شرکتی که برادرش، یکی از معروف‌ترین وکیل‌های منطقه، در آن شریک است، به‌عنوان مسئول چاپ و اسناد کار می‌کند. او که در گذشته بیشتر درگیر کارهای خلاف و کلاهبرداری از مردم در باشگاه‌های شبانه و مشروب‌فروشی‌ها بوده، مدتی بعد از استخدام در شرکتی که برادرش یکی از شرکای آن است، تصمیم به تحصیل در رشتهٔ وکالت می‌گیرد تا به رؤیایش یعنی کار به‌عنوان وکیلی درجه‌یک در شرکت هاملین.هاملین و مک‌گیل (اچ.اچ.ام) تحقق ببخشد. درام اصلی داستان زندگی‌اش از آنجایی آغاز میشود که او موفق میشود مدرک وکالتش را از دانشگاهی نه‌چندان معتبر دریافت کند، اما شرکت راضی به استخدام او به‌عنوان وکیل نمی‌شود و جیمی تصمیم می‌گیرد که از شرکت برود و به‌تنهایی کار کند. جیمی در مسیر وکالتش در چالش‌هایی قرار می‌گیرد که زندگی‌اش را وارد مرحله‌ای جدید می‌کند. یکی از خصوصیاتِ معروف جیمی مک‌گیل هویت‌های جعلی متعددی است که برای خودش می‌سازد. او در طولِ سریال با نام‌های مختلفی (جیمی قالتاق، چارلی هاسل، ویکتور با کِی، سال گودمن و جین تاکوویک) شناخته میشود که هر کدام هویتی جذاب و منحصربه‌فرد دارند.
یکی از جنبه‌های مثبت «بهتره به سال زنگ بزنی» که بد نیست به آن اشاره شود، نحوهٔ پرداخت به شخصیت‌های فرعی است که آن‌ها را برای مخاطب بسیار دوست‌داشتنی می‌کند و این هوش کارگردان را نشان می‌دهد که چطور شخصیت هایی که حتی حضور کمی در هر فصل دارند، مخاطب را دلتنگ خود می‌کنند، مانند شخصیت‌های گروه فیلمبرداری سازندهٔ تیزر برای سال در این سریال.
وینس گیلیگان در «بهتره به سال زنگ بزنی» درست مانند بیراهه‌رفتن قصد دارد مسائل اخلاقی و تأثیر انتخاب مسیر اشتباه شخصیت اصلی را نشان دهد که چطور بر تمام انسان‌های اطرافش خصوصاً کسانی که دوستشان دارد، اثر می‌گذارد. سریال «بهتره به سال زنگ بزنی» نقد‌های مثبت زیادی را از سوی منتقدان و مخاطبانش در سرتاسر دنیا از آن خود کرد و اثر درخشان دیگری را در کارنامهٔ وینس گیلیگان قرار داد. همچنین خبر‌های زیادی در خصوص ساخت یک سریال مشتق‌شدهٔ دیگر که در مورد زندگی گاس فرینگ (یکی دیگر از شخصیت‌های اصلی سریال بیراهه‌رفتن و بهتره به سال زنگ بزنی) منتشر شده است که تا قطعی‌شدن توسط سازنده باید انتظار کشید. آخرین قسمت از سریال «بهتره به سال زنگ بزنی» در روز سه‌شنبه ۱۹ اوت منتشر خواهد شد و با پخش آن این سریال با شش فصل به‌پایان می‌رسد.
فصل‌های یک تا پنج این سریال در کتابخانه‌های مترو ونکوور موجود است که می‌توان آن‌ها را به رایگان امانت گرفت. همچنین می‌توان آن‌ها را در سرویس پخش فیلم نتفلیکس هم تماشا کرد. اما فصل ۶ این سریال تنها از طریق خرید اشتراک اِی‌ام‌سی‌پلاس (AMC+) که اشتراک آن را می‌توان به‌صورت جداگانه یا در سرویس پرایم آمازون یا اپل تی‌وی خرید، در دسترس است. گفتنی است پیش از این و در نبود شبکهٔ اِی‌ام‌سی‌پلاس در کانادا پخش سریالهای «بیراهه‌رفتن» و «بهتره به سال زنگ بزنی» به‌طور انحصاری در اختیار نتفلیکس بود، ولی حالا با ورود این شبکه به کانادا، اِی‌ام‌سی امتیاز پخش فصل ششم این سریال را به نتفلیکس نداده است و آن را خودش در کانادا پخش می‌کند.
آرام روانشاد نویسندهٔ این مطلب، روزنامه‌نگار و مدیر کانال سینمایی اوتوپیاست. کانال سینمایی اوتوپیا به معرفی و نقد آثار برتر سینمای جهان می‌پردازد. همچنین در کنار سینما مطالبی در حوزهٔ فلسفه و ادبیات هم با مخاطب به‌اشتراک می‌گذارد. با پیوستن (Join) به این کانال، به یک نشریهٔ سینمایی، هنری آنلاین در سطح بالا دسترسی پیدا خواهید کرد.
*استوارت هریتیج از گاردین معتقد است که سریال بیراهه‌رفتن بهترین سریال تاریخ است.
